Rối loạn lưỡng cực: Biểu hiện, ảnh hưởng và cách trị hiệu quả

Rối loạn lưỡng cực là gì?

Rối loạn lưỡng cực (trước đây gọi là bệnh hưng trầm cảm) là một bệnh tâm thần gây ra những thay đổi bất thường về tâm trạng, năng lượng, mức độ hoạt động và sự tập trung của một người. Những thay đổi này có thể gây khó khăn cho việc thực hiện các công việc hàng ngày.

Có ba loại rối loạn lưỡng cực trải dài từ giai đoạn có hành vi cực kỳ phấn chấn hoặc tràn đầy năng lượng (giai đoạn hưng cảm) đến trạng thái buồn bã, thờ ơ hoặc vô vọng (giai đoạn trầm cảm). Hưng cảm ít nghiêm trọng hơn được gọi là giai đoạn hưng cảm nhẹ.

Nhiều người bị bệnh này cũng đồng thời mắc các chứng rối loạn hoặc tình trạng tâm thần khác như rối loạn lo âu, rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD), lạm dụng chất kích thích hoặc rối loạn ăn uống. Đôi khi những người có hai giai đoạn trở nên nghiêm trọng cũng có các triệu chứng rối loạn tâm thần bao gồm ảo giác hoặc ảo tưởng. 

Rối loạn lưỡng cực có thể ảnh hưởng đến bất cứ ai với độ tuổi khởi phát trung bình là 25 tuổi. Trường hợp hiếm hơn bệnh bắt đầu khi còn nhỏ hoặc muộn hơn ở độ tuổi 40 -  50.

Biểu hiện của rối loạn lưỡng cực

Người mắc chứng rối loạn lưỡng cực được nhận biết thông qua các biểu hiện và triệu chứng đi kèm sau đây:  

Biểu hiện của giai đoạn hưng cảm:

• Cảm thấy phấn khích, hưng phấn hoặc cực kỳ cáu kỉnh, dễ xúc động.
• Cảm thấy bồn chồn hoặc căng thẳng, năng động hơn bình thường.
• Giảm nhu cầu ngủ.
• Khó ngủ, thức dậy quá sớm hoặc ngủ quá nhiều.
• Ý nghĩ hoang tưởng.
• Cảm thấy có thể làm nhiều việc cùng một lúc mà không thấy mệt mỏi.
• Cảm giác thèm ăn, uống rượu, quan hệ tình dục quá mức.
• Cảm thấy bản thân quan trọng, tài năng hoặc quyền lực một cách bất thường.

Biểu hiện của giai đoạn trầm cảm:

• Cảm thấy rất chán nản hoặc buồn bã và lo lắng.
• Cảm giác chậm lại hoặc bồn chồn.
• Nói rất chậm, cảm thấy không biết nói gì.
• Gặp khó khăn trong việc tập trung hoặc đưa ra quyết định.
• Cảm thấy không thể làm được ngay cả những việc đơn giản.
• Thiếu hứng thú với hầu hết mọi hoạt động.
• Cảm thấy tuyệt vọng, vô dụng hoặc nghĩ đến tự tử.

Nguyên nhân dẫn đến rối loạn lưỡng cực

Các nhà nghiên cứu cho rằng các nguyên nhân có thể gây ra rối loạn lưỡng cực có thể bao gồm nhiều yếu tố sau đây:

• Di truyền: Nghiên cứu cũng cho thấy những người có cha mẹ hoặc anh chị em mắc chứng rối loạn lưỡng cực có nguy cơ mắc chứng rối loạn này cao hơn.
• Cấu trúc và chức năng não: Một số nghiên cứu cho thấy bộ não của những người mắc chứng rối loạn lưỡng cực khác nhau ở một số điểm nhất định so với bộ não của người bình thường.
• Mất cân bằng hóa học trong não: Có bằng chứng cho thấy các cơn hưng cảm có thể xảy ra khi nồng độ noradrenaline quá cao và các giai đoạn trầm cảm có thể là kết quả của việc nồng độ này trở nên quá thấp.
• Chấn thương và căng thẳng: Các sự kiện tiêu cực như mất người thân, bệnh nặng, ly hôn hoặc vấn đề tài chính có thể gây ra giai đoạn hưng cảm hoặc trầm cảm.

Ảnh hưởng của rối loạn lưỡng cực trong đời sống

Những ảnh hưởng ngắn hạn của rối loạn lưỡng cực có thể là mất khả năng thực hiện công việc thường ngày, gây tổn hại đến các mối quan hệ xã hội và gia đình. Về lâu dài người bệnh không thể duy trì việc làm hay thực hiện các hoạt động chăm sóc cá nhân cơ bản, mắc phải rối loạn hoang tưởng, đánh mất các mối quan hệ và tìm cách tự tử.

Rối loạn lưỡng cực thậm chí còn có liên quan đến việc giảm lượng chất xám trong não, kết quả là người bệnh có phản xạ chậm hơn hoặc gặp khó khăn khi hoàn thành các nhiệm vụ đòi hỏi kỹ năng vận động nâng cao.

Chứng bệnh này kết hợp với một hoặc nhiều rối loạn lo âu có thể gây ra tình trạng tim đập nhanh hoặc tăng nhịp tim. Đồng thời nó khiến bạn mệt mỏi và cáu kỉnh dẫn đến hệ tiêu hóa bị ảnh hưởng với các triệu chứng như đau bụng, buồn nôn, nôn mửa và tiêu chảy.

Điều trị rối loạn lưỡng cực như thế nào?

Mặc dù rối loạn lưỡng cực là tình trạng kéo dài suốt đời nhưng có thể kiểm soát sự thay đổi tâm trạng và các triệu chứng khác bằng cách tuân theo những cách điều trị sau:

1. Liệu pháp hóa dược 

Hiện nay có nhiều loại thuốc giúp ích trong việc kiểm soát các triệu chứng rối loạn lưỡng cực. Các loại thuốc phổ biến nhất được kê toa bao gồm thuốc ổn định tâm trạng và thuốc chống loạn thần không điển hình. Các chất ổn định tâm trạng như lithium hoặc valproate có thể làm giảm mức độ nghiêm trọng của bệnh và nguy cơ tự tử. 

Mặc dù rối loạn lưỡng cực thường được điều trị bằng thuốc chống trầm cảm, nhưng nếu không dùng đồng thời với thuốc ổn định tâm trạng có thể gây ra giai đoạn hưng cảm ở người bệnh.

2. Trị liệu tâm lý

Tâm lý trị liệu, còn được gọi là liệu pháp trò chuyện, có thể là một phần chữa lành hiệu quả cho những người mắc chứng rối loạn lưỡng cực. Đồng thời loại trị liệu này có thể cung cấp các biện pháp hỗ trợ, hướng dẫn cho người mắc căn bệnh này và gia đình.

Với sự phát triển của xã hội và áp lực cuộc sống ngày càng gia tăng, nhiều người bị ảnh hưởng bởi chứng bệnh này và cần đến sự giúp đỡ chuyên môn. Trung tâm Tâm lý trị liệu NHC Việt Nam đã nhanh chóng ra đời và trở thành đơn vị uy tín trong lĩnh vực trị liệu tâm lý tại Việt Nam, đặc biệt là trong việc giúp chữa trị rối loạn lưỡng cực. 

Cùng với điểm mạnh hàng đầu là đội ngũ chuyên gia tâm lý giàu kinh nghiệm và trang thiết bị hiện đại, Trung tâm cam kết cung cấp các dịch vụ chăm sóc sức khỏe tinh thần chất lượng nhất, mang lại sự an tâm và cải thiện đáng kể cho khách hàng. 

Quá trình trị liệu tại NHC Việt Nam bắt đầu bằng chương trình Khai vấn và đánh giá chuyên sâu về tình trạng tâm lý của khách hàng. Chuyên gia tâm lý sẽ tập trung vào việc hiểu rõ các triệu chứng cụ thể của rối loạn lưỡng cực mà khách hàng đang gặp phải, từ đó xác định được phương pháp trị liệu phù hợp nhất.

Trung tâm tự hào với việc áp dụng phương pháp Tâm lý trị liệu độc quyền không sử dụng thuốc để giúp khách hàng vượt qua rối loạn lưỡng cực. Thay vì chỉ loại bỏ các triệu chứng, phương pháp này tập trung vào việc hiểu rõ nguyên nhân sâu xa của bệnh và tìm ra các phương thức giải quyết vấn đề từ gốc rễ.

Đồng thời, NHC Việt Nam còn đặc biệt chú trọng hỗ trợ khách hàng trong quản lý và phòng tránh tái phát bệnh, tạo điều kiện cho khách hàng lấy lại tự tin chăm sóc sức khỏe tâm thần và biết yêu thương bản thân hơn.

Như vậy, Trung tâm Tâm lý trị liệu NHC Việt Nam không chỉ là nơi cung cấp dịch vụ trị liệu tâm lý mà còn là một người bạn đồng hành đáng tin cậy trong hành trình chữa trị và phục hồi cho người mắc rối loạn lưỡng cực.

Nếu bản thân gặp phải vấn đề rối loạn lưỡng cực, hãy liên hệ đến Trung tâm Tâm lý trị liệu NHC Việt Nam để được tư vấn về lộ trình trị liệu tâm lý phù hợp:

TRUNG TÂM TÂM LÝ TRỊ LIỆU NHC VIỆT NAM:

• Cơ sở 1: Số 11 ngõ 83 Trần Duy Hưng, Trung Hoà, Cầu Giấy, Hà Nội (Xem bản đồ)
• Cơ sở 2: Số 37 Thâm Tâm, Yên Hoà, Cầu Giấy, Hà Nội
• Cơ sở 3: Số 18 Phan Chu Trinh, Phường 13, quận Bình Thạnh, TP Hồ Chí Minh (Xem bản đồ)
• Cơ sở 4: Số 107 Hoàng Hoa Thám, Phường 6, quận Bình Thạnh, TP.Hồ Chí Minh (Xem bản đồ)
• Hotline: 096 589 8008
• Website: tamlytrilieunhc.com
• Fanpage: fb.com/tamlytrilieunhc

3. Các lựa chọn điều trị khác

Các lựa chọn điều trị khác mà người bệnh có thể cân nhắc để giảm thiểu triệu chứng hoặc loại bỏ rối loạn lưỡng cực bao gồm:

• Liệu pháp điện giật (ECT): Là một thủ thuật kích thích não có thể giúp làm giảm các triệu chứng nghiêm trọng của rối loạn lưỡng cực. 

• Kích thích từ xuyên sọ (TMS): Là một loại kích thích não sử dụng sóng từ để giảm trầm cảm qua một loạt các đợt điều trị. TMS không cần gây mê toàn thân và ít có nguy cơ ảnh hưởng tiêu cực đến trí nhớ và suy nghĩ.

• Liệu pháp ánh sáng: Là phương pháp điều trị dựa trên bằng chứng tốt nhất cho người mắc chứng rối loạn lưỡng cực trải qua tình trạng trầm cảm hoặc rối loạn cảm xúc theo mùa (SAD) trầm trọng.

4. Đối phó với chứng rối loạn lưỡng cực

Sử dụng kết hợp nhiều cách đối phó khác nhau là cách tốt nhất để kiểm soát chứng rối loạn lưỡng cực bên cạnh các phương pháp điều trị chính thức.

• Cố gắng tạo thói quen ăn uống, ngủ nghỉ lành mạnh.
• Tập thể dục thường xuyên như chạy bộ, bơi lội, đi xe đạp giúp giảm trầm cảm và lo lắng, thúc đẩy giấc ngủ ngon hơn và hỗ trợ sức khỏe tim mạch.
• Theo dõi tâm trạng, hoạt động cũng như sức khỏe và tinh thần tổng thể của bản thân để dễ dàng nhận ra sự thay đổi.
• Thực hiện các kế hoạch điều trị theo chỉ dẫn và làm việc với chuyên gia chăm sóc sức khỏe để điều chỉnh kế hoạch nếu cần.
• Thiền được chứng minh là cách hiệu quả để cải thiện tình trạng trầm cảm vốn là một phần của chứng rối loạn lưỡng cực.
• Duy trì các mối quan hệ lành mạnh với bạn bè và gia đình.
• Từ bỏ những mối quan hệ độc hại đã gây nên căng thẳng cho bản thân.

Rối loạn lưỡng cực là một căn bệnh mãn tính nhưng việc điều trị lâu dài, liên tục có thể giúp kiểm soát các triệu chứng cũng như giúp người bệnh có một cuộc sống trọn vẹn và thành công trong tương lai.

Có thể bạn quan tâm:

• 8 Cách chữa trầm cảm hiệu quả tại nhà không cần đến thuốc
• Rối loạn cảm xúc: Nguyên nhân, triệu chứng và cách chữa